12 thế cờ tàn thực dụng

Như bạn đã biết, một ván đấu cờ tướng được hình thành qua 3 giai đoạn : Khai, Trung và Tàn cuộc. Phần khởi đầu là giai đoạn xuất quân (Khai cuộc) đây là điểm để đôi bên bố trí lực lượng vào các vị trí cần thiết, tiếp đến là phần vận dụng những nước đi sáng tạo, để từng bước tạo ưu thế (Trung cuộc) và sau cùng, khai thác, mở rộng các lợi thế kể trên để kết thúc ván đấu (Tàn cuộc).

Tàn cuộc thực dụng là những thế cờ căn bản được rút ra từ thực tiễn các trận đấu. Loại này khi được đưa vào sách, người ta thường loại bỏ những quân không cần thiết, vì sự hiện diện của chúng có thể làm thay đổi kết quả thế cờ.

Mục tiêu duy nhất của loại tàn cuộc thực dụng là cho các tay cờ những nguyên tắc tổng quát dễ nhớ để họ có thể tìm thấy lối đi trong vài thế cờ căn bản. Như vậy, người chơi cờ dễ học được không sợ nhầm lẫn nếu thế cờ đưa đến tình trạng hòa hay thắng và họ sẽ học được những phương pháp dễ nhất và an toàn nhất dễ đạt được kết quả trên. Nếu tàn cuộc thực dụng có một số cách giải khác nhau, điều đó không phải là một lỗi lầm, vì việc này sẽ giúp cho các tay cờ dễ dàng phát huy óc sáng tạo hơn.

Trong cờ tướng tàn cuộc thực dụng, thường được chia làm hai loại cơ bản:

Loại thứ nhất gọi là tàn cuộc theo nguyên tắc, tức là dựa theo lực lượng tương quan giữa hai bên và vị trí tương đối các quân cờ mà kết thúc ván cờ có thể thắng hoặc hòa cờ. Cụ thể như đơn Xe hòa Sĩ Tượng toàn, Xe hòa Pháo song Sĩ, Xe Pháo tất thắng Xe khuyết Sĩ Tượng, Pháo Sĩ thắng song Sĩ v.v…

Loại thứ 2 không theo nguyên tắc, tức tương quan về lực lượng cân bằng nhưng vị trí các quân không thuận lợi, các quân không được liên kết chặt chẽ với nhau. Sự xáo trộn những vị trí trong tuyến phồn thủ, lực lượng tản mác, chưa liên kết chặt chẽ vv… đề từ đó, đối phương có thể tận dụng, khai thác triệt để các điểm yếu. Từ đó mà có thể giành chiến thắng và được gọi là “Diệu xảo công sát“

Nhằm mục đích với các bạn yêu cờ những đòn phối hợp đầy nghệ thuật ở thể loại kể trên cũng như góp phần phổ biến những tài liệu chuyên cờ giúp các bạn yêu thích bộ môn có thể khắc phục những gì còn thiếu sót của mình cũng như nâng cao trình độ chuyên môn.

Mục lục

Cờ tàn Mã

Mã là quân cờ tương đối linh hoạt khi về tàn cuộc nếu biết vận dụng sức mạnh khá lớn khi có thể công nhiều hướng khác nhau tùy mục đích, dưới đây là một số thề cờ tàn với mã thường gặp nhất.

Đơn mã khéo thắng đơn tượng

Đây là thế khi quân tượng và quân tướng nằm vị trí tương đối bất lợi do vậy có thể thắng được

Quân mã cố gắng đuổi bắt và hạn chế bước di chuyển của quân tượng, cho vậy có thể chiếu bí hạn chế tầm chi chuyển cung tướng và dành chiến thắng

Đơn mã khéo thắng đơn tốt

Sức mạnh của Mã có thể thắng được 1 Sĩ, nhưng không thể thắng được 1 Tốt. Cục này là do Tốt Đen chưa vượt sông, vị trí của quân Mã khá Tốt mà có thể khéo thắng.

Nước cờ đầu tiên nếu mã đỏ vội chiếu rút mà định ăn tốt sẽ dẫn đến kết cục hòa cờ khi quân mã bị tướng đen kẹt mặt tướng. bởi vậy mã 9 tấn 8 là nước đi chính xác nhất.

Nước cờ 3: Thoái Mã cấm Tốt vượt sông (hà), là nước then chốt để giành phần thắng.

Và như hình cờ đến cuối đỏ chiếu bắt tốt, ván cờ kết thúc với phần thắng về bên đỏ.

Cờ tàn mã tốt

Quân mã với tốt kết hợp có thể tạo thế công rát tuy nhiên tùy từng trường hợp mà có thể thắng được. Dưới đây là một số ví dụ điển hình trong thế tàn cuộc với mã tốt này.

Mã tốt thấp thắng sĩ toàn tượng khuyết

Tướng và Tốt chia nhau chiếm đường sườn ( nách) lộ 4, lộ 6, là bí quyết để thắng khéo trong ván này. Rồi dùng Mã chiếu Tướng, Đỏ thắng.

Mã tốt cao khéo thắng tượng sĩ bền

Hình thế thông thường. Mã và Tốt trên cao khó thắng Sĩ Tượng bền. Cục này do vị trí của Tướng và song Tượng không được tốt, hình thành bại cục. Đây là thế điển hình mình trích dẫn:

Nước đầu tiên: Tiến Mã chiếu Tướng, khiến cho con Tướng của bên mình có thể tạo ra tác dụng phong tỏa, là một nước cờ chính xác.

Nước cờ 12: Phải tránh M8.6 ăn Sĩ, do T4.1 có thể trói Mã thành hòa.

Nước 22: Đến đây thế cờ đưa về mã tốt thấp thắng sĩ bền tượng khuyết, những nước tiếp theo sẽ là : T4-5 cuối cùng đỏ thắng.

Cờ tàn pháo tốt

Cờ tàn Pháo, Tốt còn đứng trên có nhiều khả năng thắng đối phương Sĩ Tượng bền. Phương pháp đánh thắng có mấy điểm cần nhớ:

Tiến Tốt xuống phải thật thận trọng để nhắm bắt cho được Sĩ, Tượng đối phương;
Dùng Tốt đổi cặp Tượng để rồi 1 Pháo thắng 2 Sĩ;
Phải biết sử dụng Tướng chiếm lấy lộ 4 hoặc 6 để trợ công.

Đương nhiên bên Pháo, Tốt phải còn ít nhất 1 Sĩ, 1 Tượng để làm ngòi, nếu không thì chẳng dễ gì thắng. Đây là 1 hình cờ thường gặp trong thi đấu.

Pháo tốt thắng sĩ tượng bền

Pháo Tốt Cao khi chiếm được ưu thế, không nhất định cần phải có sự hỗ trợ của Sĩ song Tượng. điển hình trong thế cờ dưới:

Song pháo tốt sĩ tượng thắng đơn mã tốt sĩ tượng bền

Song Pháo, Tốt có Sĩ Tượng, công thủ toàn diện và cần phải tránh đổi quân, có thể chiến thắng Mã Tốt Sĩ tượng bền.

Nước cờ 10: Tiến Pháo nhắm vào Tướng Đen, là nước then chốt để giành phần thắng. Nếu Đỏ đổi thành T6.1

Nước 12: Bên Đỏ cần phải giữ lại sĩ, bởi vì không những nó hỗ trợ Pháo tiến công, đồng thời lại có thể phòng thủ ở phía sau.

Nước 18: Vận dụng song Pháo chiếu Tướng, tiêu diệt con Tốt qua sông (hà). Như vậy, bên Đỏ khó thủ hòa được.

Nước 21: Nước hay. đến đây, đã chắc chắn thắng. Nếu bên Đen đi tiếp M5.6.

Tiếp theo bên Đen chỉ có nước đi M4.5. kết thúc ván cờ với phần thắng nghiêng về bên đỏ.

Cờ tàn mã pháo

Thế này tương đối phức tạp bởi còn những quân di chuyển linh hoạt không như cờ tàn với quân tốt, tương đối dễ đoán nước đi và phương hướng tấn công.

Mã pháo song sĩ thắng mã tượng bền

Cần phải tránh đổi quân tương đương ( Mã hoặc Pháo đổi lấy Mã-ND), nghĩ cách lợi dụng Tướng Đỏ phá tượng để giành phần thắng.

Nước cờ đầu tướng đen có thể bình 4 hoặc bình 6, cuối cùng chọn bình 6 để ra kết quả như trên.

Mã pháo sĩ tượng bền thắng pháo sĩ tượng bền

Cục này do vị trí của con Tướng Đên tương đối kém, mã, Pháo bên đỏ mới có cơ hội giành phần thắng. Nếu như đến lượt đen đi T6/1, sẽ thành Hòa cục.

Nước cờ tuyệt diệu: Dùng Pháo đánh Sĩ là nước chính xác. Nếu Mã 5.6 thì P5-4, thí Pháo đổi quân, sẽ thành Hòa cục (nước cờ 7)

Cờ tàn mã pháo tốt

Uy lực của mã pháo và tốt về cuối trận kết hợp thấy được sức công phá mãnh liệt của những quân cờ này

Mã pháo tốt thắng song pháo sĩ bền

Do phối hợp binh chủng đúng cách mà dễ dàng phát huy sức mạnh, trong quá trình thực chiến, Mã Pháo Tốt có Sĩ Tượng có thể thắng song Pháo song Sĩ.

Nước cờ 5: Đỏ cũng có thể đi T7-6, rồi P9-6 phá Sĩ.

Nước 9: Tướng Đen chiếm trung lộ trước, là một loại chiến thuật cơ bản để giành chiến thắng trong cờ tàn.

Nước 18: Đánh Pháo ăn được quân, chắc chắn thắng. Nếu bên Đen đi tiếp T6-5. Cuối cùng: ăn được Pháo, Đỏ thắng.

Mã pháo song tốt thắng song pháo sĩ tượng bền

Cờ tàn xe

Quân xe là quân có sức mạnh nhất trong cờ tướng, thường trong giao chiến mọi người sẽ cố gắng giữ xe nhằm cuối trận phát huy uy lực của nó. Trừ một số trường hợp nhằm sát cục thí xe ra, tương đối ít người chơi cờ sử dụng quân xe để đánh cược.

Bạn quan sát sức mạnh của quân xe qua từng ván cờ dưới đây:

Đơn xe thắng sĩ tượng bền

Sức mạnh của 1 Xe, vốn khó thắng Sĩ Tượng bền. Nhưng vị trí của Tướng và Sĩ Tượng nếu như không tốt, bên có 1 Xe vẫn có cơ hội có thể giành được phần thắng.

Nước chính Xác. sau khi dụ bên Đen bay tượng sẽ ảnh hưởng đến sự phòng ngự hàng đáy, nếu như Đỏ đổi thành X4-8 đen sẽ tướng 4 thoái 1 khi đó thế cờ sẽ về thế cờ hòa.

Đơn xe khéo thắng song mã

Nước cờ 2: Tiến Xe kiềm chế song Mã, là một nước then chốt để giành phần thắng.

Nước cờ 3: Đen tướng 5 bình 4, nếu đi tướng 6 bình 6, khi đó đỏ sẽ xe 3 tiến 1, buộc đen tướng 6 bình 5 và càng nhanh thua.

Cuối cùng: Bên Đen không còn nước ứng phó, đành đầu hàng.

Cờ tàn xe tốt

Quân xe và tốt về cuối trận uy lực khá mạnh, bởi vậy cách đánh tương đối đơn giản, mọi người thường coi tốt qua sông không khác gì xe bởi vậy quân này về cuối trận tương đối hữu dụng.

Xe tốt tượng thắng 2 tốt sĩ tượng bền

Lợi dụng việc quân tượng khó giữ khi xe tốt tấn công, tiếp đến sử dụng xe chiếu bắt 1 quân tốt coi như điểm mấu chốt ván cờ được giải quyết.

Xe tốt song sĩ khéo thắng xe mã song tượng

Tranh được vùng đất chiến lược ở trung lộ, mới có thể khéo thắng trong tình thế này.

Nước cờ 2: Tốt 5 bình 4, Tốt đáy phát huy sức mạnh, và có thể do đó rút ăn mã, là một nước then chốt để giành phần thắng.

Cờ tàn xe mã

Về cuối trận, xe với mã kết hợp là mạnh nhất do pháo cuối trận rất ít ngòi do vậy, sự linh động của mã tiện cho việc tấn công hơn.

Xe mã song sĩ, thắng xe sĩ tượng bền

Sử dụng Xe, Mã đánh vào cánh trái của đối phương, phá Sĩ giành phần thắng.

Xe Mã Đơn Khuyết Sĩ Khéo Thắng Pháo Song Tốt Sĩ Tượng Bền

Nước cờ 2: đỏ đi xe 1 bình 6, nước đi tinh tế. Do sau khi chiếu tướng, sự phòng ngự của song Sĩ bên đen sẽ bị chậm mất một bước.

Cờ tàn xe mã tốt

Xe Mã Tốt Sĩ Tượng Bền Thắng Xe Tâm Tốt Sĩ Tượng Bền

Sức mạnh của 3 Tốt bên Đen bị phân tán, không có cách gì ứng phó được sự tiến công của Xe Mã Tốt, cuối cùng khó thủ hòa.

Xe mã tốt khéo thắng xe pháo song sĩ

Cờ tàn xe pháo

Xe pháo thắng đơn xe

Xe, Pháo không có Sĩ Tượng cần phải chiếm được trung lộ, mới có thể chiến thắng 1 Xe. Loại này tổng cộng giới thiệu 2 cục.

Đây là cơ hội đánh duy nhất có thể thắng được. Khéo léo lợi dụng Tướng Đen làm ngòi Pháo.

Nước cờ 3: Xe Đỏ chiếm được trung lộ, đã nắm chắc phần thắng.

Xe pháo khéo thắng xe đơn sĩ

Đây là một hình thế khéo thắng; Sĩ đáy cánh trái của bên Đen nếu như là Sĩ trên cao ở cánh phải, thì Xe Pháo mặc dù chiếm trung lộ, cũng khó công phá.

Đợi 1 nước: Nếu bên Đen không di động Tướng mà đi X6/2. Sau khi phá Sĩ Đáy, hình thành cục diện Xe Pháo chiếm trung lộ chắc chắn thắng 1 Xe.

Cờ tàn xe pháo tốt

Mấy cục cờ dưới đây đều là hình thế thường thấy trong thực chiến, bên nào chiếm được ưu thế, điều quan trọng để giành chiến thắng là phải công thủ toàn diện, tuần tự tiến dần từng bước, phá tan sự phòng ngự của đối phương.

Xe Pháo Tốt Sĩ Tượng Bền Thắng Xe Pháo

Nước cờ đầu: Xuất Tướng hỗ trợ tiến công, là một nước then chốt để giành phần thắng. Như vậy, có thể ép Xe Đen phải thoái thủ, có lợi cho con Tốt của bên mình xông thẳng về phía trước.